Tên di sản : Chùa Mậu Xương
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 29/VHQĐ
Giới thiệu
Chùa Mậu Xương là một ngôi chùa lớn có thể được xem là một trung tâm hành hương và tín ngưỡng tấp nập của cư dân Quảng Lưu nói riêng và vùng ven biển Quảng Xương nói chung.
Trải qua trường kỳ lịch sử, năm 1974 chùa đã bị phá hủy hoàn toàn, chỉ còn nền móng. Ngày nay do nguyện vọng thiết than của quần chúng nhân dân về mặt tín ngưỡng, bằng công sức của nhân dân chùa đã được cây dựng lại trên nền đất cũ bao gồm 3 nếp: Chùa trong, chùa giữa và chùa ngoài.
Kết cấu vật liệu xây dựng bao gồm gạch, ngói mũi và các trụ chùa được đổ bê tông rất chắc chắn. Qua khảo sát thì trước đây chùa được xây bằng loại gạch bát bao gồm hai loại: 20cm x 20cm x 5cm, các rìa cạnh của viên gạch đường kẻ chỉ hành vuông. Bốn góc có bốn hình hoa lá, mặt hướng vào phía trong viên gạch: loại gạch 25cm x 25cm x 5cm cũng là loại gạch phổ biến được xây dựng ở chùa trước đây.
Theo các cụ già tại chùa dưới thời Vua Bảo Đại vào khoảng năm 1934 – 1937, chùa được trùng tu lại, như vậy một số hiện vật về sau này như những bát hương, chén nước được bổ sung dưới thời Nguyễn.
Dù sao thì kiến trúc cũ của chùa không còn nữa song toàn bộ đất đai của Chùa trải qua thời gian hàng mấy trăm năm vẫn không bị xâm hại. Để đến hôm nay, người dân Quảng Lưu bằng công sức của mình đã có điều kiện xây dựng lại ngôi chùa với tất cả lòng mến mộ đức phật và tín ngưỡng, điều đó phản ánh một thực tế: Phật giáo đã từng là một tôn giáo lớn, đã ăn sâu bám rễ và trở thành cội nguồn tinh thần của cư dân vùng này và hàng mấy trăm năm lịch sử.
Các hiện vật trong di tích:
Hậu cung gồm 3 gian được xây mái từ thấp xuống cao, sắp xếp theo thứ tự của hệ thống thờ Phật.
Ở gian giữa, bệ thờ gồm 3 bậc, bậc trên cùng gồm 3 bát hương to, bậc thứ hai gồm 2 bát hương và bậc dưới cùng gồm 1 bát hương và một bộ lư hương bằng đồng, hai cây đèn cũng bằng đồng.
Hai bên cửa hậu cung là hai bệ thờ cũng được bố trí theo kiểu trong cao ngoài thấp được xây và trát bằng xi măng vuông vắn và mỗi bên cũng sắp xếp hai bát hương loại mới.
Ở bên phải của hậu cung là một bàn thờ cổ, bên trên được bố trí ba bức tượng phật tổ. Một bức tượng cổ xưa còn lại bằng gỗ sơn son theo phái thiền tông. Tiếp đó là hai bệ thờ được xây bằng gạch và xi măng vuông cạnh. Trong hậu cung còn có một bức điêu khắc của chùa khá đẹp, trên đó được chạm khắc hình rồng một con hình lưỡng long chầu nguyệt, hình hổ phù, hoa sen cách điệu, hoa cúc dây leo. Trong một bức điêu khắc này còn có hình long – ly – quy – phượng, hình hoa sen, con long mã. Bức điêu khắc này phản ánh nghệ thuật trạm trổ khá điêu luyện với phong cách Lê khá điển hình.
Trong chùa còn giữ được 5 hòn đá tảng loại to với kích thước 50cm x 40cm, một cột đá, một bệ đá bia được trang trí theo hinh cuốn thư cả hai mặt, bốn bát hương đá.